Zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci

 

  Socjoterapia to zajęcia,  które mogą przynieść dzieciom wiele korzyści. Uczą postaw i zachowań prospołecznych, pomagają w radzeniu sobie z emocjami, budują wiarę w siebie. Socjoterapia polecana jest dla tych dzieci, które mają trudności w relacjach z rówieśnikami: są samotne i wycofane, zachowują się agresywnie lub nie potrafią kontrolować trudnych emocji.

Zajęcia socjoterapeutyczne – na czym polegają?

  Zajęcia socjoterapeutyczne to jedna z form pomocy psychologicznej. Łączą w sobie elementy psychoterapii, psychoedukacji i, jeśli są to zajęcia dla dzieci, różnego rodzaju zabaw. Socjoterapia to zajęcia grupowe. Odbywają się one w grupach od kilku do kilkunastu dzieci w podobnym wieku i zazwyczaj kilka pierwszych zajęć poświęcanych jest na poznanie się i zintegrowanie uczestników.

Zajęcia dla dzieci prowadzone są na ogół przez socjoterapeutów, psychologów i pedagogów. Zazwyczaj odbywają się raz w tygodniu i trwają ok. godzinę. Można je znaleźć w ofercie szkół i przedszkoli, w poradniach psychologiczno – pedagogicznych, poradniach zdrowia psychicznego, parafialnych i przykościelnych poradniach rodzinnych, świetlicach środowiskowych, a także w wielu niepublicznych i prywatnych placówkach: poradniach, fundacjach i innych.

Zajęcia socjoterapeutyczne mają kilka zadań. Można do nich zaliczyć:

• umożliwianie dzieciom zdobywania wiedzy o nich samych,
• umożliwianie dzieciom zdobywania wiedzy o otoczeniu społecznym i obowiązujących w nim zasadach,
• uczenie dzieci postaw i zachowań prospołecznych,
• korygowanie zachowań i postaw niepożądanych,
• nauka współpracy w parach i w grupie,
• rozwijanie poczucia przynależności.

W zależności od sposobu prowadzenia zajęć socjoterapeutycznych, różnie kładzie się nacisk na poszczególne zadania. Generalnie można powiedzieć, że założeniem tego typu zajęć jest pomoc dzieciom w rozwijaniu samoświadomości (w tym np. znajomości swoich mocnych i słabych stron, rozpoznawaniu emocji, itd.), pomoc w poznawaniu i praktycznej nauce zasad obowiązujących w relacjach międzyludzkich oraz nauka postaw i zachowań prospołecznych (np. okazywania pozytywnego stosunku do innych, asertywności, radzenia sobie ze stresem i złością).

Zajęcia socjoterapeutyczne prowadzone są w różnych formach, np. w formie zabaw ogólnogrupowych, zadań i ćwiczeń w parach, dyskusji i wymiany doświadczeń lub odgrywania i omawiania scenek (psychodrama).

Zajęcia socjoterapeutyczne – kiedy warto zapisać dziecko?

Socjoterapia to dobry pomysł na pomoc i wsparcie dla tych dzieci, które mają trudności w kontaktach z innymi ludźmi. Spośród wielu można wyróżnić trzy główne grupy trudności, z jakimi mierzą się dzieci w relacjach społecznych:

• zachowania agresywne,
• trudności z kontrolowaniem impulsów/emocji,
• zahamowania, lęk, nieśmiałość.

Z zajęć socjoterapeutycznych skorzystają dzieci, które na sytuacje trudne (np. konfliktowe lub stresujące) reagują agresją. Agresja może pojawiać się także w innych sytuacjach, np. kiedy dzieci chcą zwrócić na siebie uwagę, kiedy próbują wejść w kontakt z innym dzieckiem i nie znają lepszych sposobów albo kiedy próbują bronić swoich praw.

Na socjoterapię można zapisać również te dzieci, które mają trudności z kontrolowaniem impulsów i/lub emocji. Jeśli dziecko nie potrafi cierpliwie czekać na swoją kolej, podejmuje nieprzemyślane, impulsywne decyzje, wpada w złość, gdy coś nie idzie po jego myśli, a ponadto nie potrafi radzić sobie ze złością i wyraża ją w nieaprobowany społecznie sposób, zajęcia grupowe mogą pomóc mu sobie z tym poradzić.

Na zajęcia socjoterapeutyczne mogą chodzić również dzieci, które w sytuacjach społecznych blokują się: nie potrafią nawiązywać i podtrzymywać rozmów lub bliskich znajomości z rówieśnikami, są samotne, nie potrafią podejść i przyłączyć się do zabawy (odczuwają lęk lub wstyd na myśl o tym), mają trudności z odzywaniem się na forum klasy lub innej grupy (np. nie zgłaszają się do odpowiedzi) i nie umieją pokazać się z dobrej strony (np. nie potrafią pokazać innym, co jest ich pasją i w czym są dobre).

Z tego typu trudnościami często łączy się niestabilna samoocena i brak wiary w siebie. Dzieci nie mają świadomości swoich zalet i mocnych stron, w sytuacjach społecznych są niepewne siebie, a gdy stają przed trudnym zadaniem, odczuwają silny stres i obawiają się porażki. Te trudności również mogą zostać wyciszone dzięki uczestnictwu w zajęciach socjoterapeutycznych.

Socjoterapia – korzyści dla dzieci

Uczestnicy mogą odnieść wiele korzyści z zajęć socjoterapeutycznych. Przykładowo, dzieci uczą się, jak inaczej i lepiej można sobie radzić w sytuacjach konfliktowych oraz jak wypowiadać swoje zdanie bez obrażania innych osób. Dowiadują się też, jak można bronić swoich praw bez agresji i jakie są społecznie aprobowane sposoby wyrażania trudnych uczuć, takich jak złość/wściekłość. Wiele ćwiczeń na zajęciach socjoterapeutycznych opartych jest na konstruktywnej informacji zwrotnej – dzięki temu dzieci mogą dowiadywać się od innych dzieci, które ich zachowania są do przyjęcia, a które nie i z jakiego powodu. Zajęcia spełniają więc funkcję korygującą niepożądane zachowania. Z kolei dzieci, które nie wierzą w siebie, dzięki informacjom zwrotnym od innych mają szansę usłyszeć i uświadomić sobie, że są w porządku takie, jakie są. Równie ważne, szczególnie dla dzieci samotnych i z różnych powodów odrzucanych przez rówieśników, jest poczucie przynależności, jakie daje grupa socjoterapeutyczna - poczucie, że są integralną i w pełni akceptowaną częścią społeczności, którą jest grupa spotykająca się na zajęciach.

Na zajęciach socjoterapeutycznych dzieci zdobywają wiedzę o samych sobie, dzięki czemu łatwiej im się odnaleźć w swoich uczuciach, ale też w swoim otoczeniu. Stają się świadome swoich mocnych i słabych stron oraz swoich preferencji i potrzeb, dzięki czemu łatwiej im jest podejmować decyzje, dokonywać świadomych ocen i wyborów.

Socjoterapia może stać się źródłem nieocenionych korzyści dla dziecka, które ma trudności w kontaktach społecznych. Zapisując dziecko na zajęcia socjoterapeutyczne należy jednak zadbać o to, by regularnie chodziło ono na spotkania. Integrowanie się grupy, nabywanie nowych umiejętności oraz wyciszanie niepożądanych reakcji i zachowań to procesy, które wymagają czasu i regularnych ćwiczeń, by mogły zaistnieć.

 

Opracowanie : Joanna Skrzydłowska