ZABURZENIA EMOCJONALNE

( Dziecko niedostosowane społecznie)

  Niejednokrotnie zadajemy sobie pytanie, dlaczego sprawne fizycznie i intelektualnie dziecko, zachowuje się dziwnie i uciążliwie narażając się tym samym na nieunikniony gniew dorosłych, kolegów, koleżanek. Przyczyna takiego zachowania tkwi w emocjach, w zaburzonych emocjach.

Jak objawiają się zaburzenia emocjonalne u dzieci?

  Jednym z objawów są gwałtowne wybuchy złości i irytacji. W szkole mogą mieć formę ataku słownego
i fizycznego na inną osobę lub niszczenia przedmiotów. Bywają agresywne, a ich zachowania w naszej ocenie są nieadekwatne do bodźca. Jeżeli występują regularnie i bez szczególnego powodu warto się zastanowić, czy dziecko nie jest pod wpływem czynników stresujących. Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi przeżywają częściej i intensywniej niż inne dzieci emocje złości i lęku, a także mają trudności z wyrażaniem tych uczuć w sposób właściwy. Obserwuje się u tych dzieci nadmierną aktywność lub bierność. Dzieci nadaktywne są w ciągłym ruchu, podejmują różnorodne działania dające możliwość rozładowania pobudzenia, w jakim się znajdują. Jest to uciążliwe dla otoczenia, dezorganizuje działania grupy, narażając siebie i innych na niebezpieczeństwo. Wymagają wzmożonej uwagi nauczyciela. Dzieci te szybko się zniechęcają w zabawie, w pracy, są zmienne w nastrojach przechodzącego od radosnego podniecenia do smutku i gniewu.

 

Dzieci przeżywają różne lęki:

• Lęk przed odłączeniem się ( rozstanie z mamą, pozostanie w szkole samemu);
• Lęk przed karą ( jego następstwem są wagary, kłamstwa);
• Lęk przed krytyką, niepowodzeniem ( następstwem są bierność i niepodejmowanie samodzielnych działań).

Przeżywanym lękom towarzyszą często czerwienie lub bladnięcie twarzy, bóle brzucha, pocenie się, drżenie rąk.

Bierność i apatia ?

Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi( niedostoswane społecznie )  to również dzieci określone mianem zahamowanych psychoruchowo. Są to dzieci lękowe, mające trudności w kontaktach społecznych i obniżoną aktywnością. Dziecko ciche nie przeszkadzające
w prowadzeniu zajęć, nie broi, zachowuje się tak jakby go nie było. Apatyczni uczniowie często są odrzucani przez resztę klasy jako „inni” często dorastają w osamotnieniu. Bierność powoduje że, dziecko samo w sobie ogranicza możliwości rozwoju. Nie nabywa nowych umiejętności, sprawności.

Dzieci zahamowane możemy podzielić na cztery grupy:

• Dzieci zmotywowane napięte - charakteryzują się ogromną skrupulatnością, przesadną starannością, mocno przezywają sytuację gdy nie mogą wykonać zadania.
• Podporządkowane , uległe – są to dzieci wyciszone, małomówne, posłuszne oceniane jako koleżeńskie i uczynne. W kontakcie z dorosłymi są lękliwe i nieśmiałe.
• Dzieci z obniżoną samooceną- zrezygnowane, - są to dzieci bierne zarówno w domu jaki w szkole, mają poczucie małej wartości, są niepewne swoich możliwości i umiejętności są apatyczne.
• Dzieci nadwrażliwe – asteniczne, - są to dzieci skryte nie ujawniają swoich uczuć, bawią się samotnie , męczy je hałas i ruchliwość rówieśników.

 

Znaczną część dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi stanowią dzieci z zaburzeniami nerwicowymi.

Nerwice mają genezę środowiskową. Powstają jako reakcja na trudne sytuacje. Podstawowym objawem nerwicy jest długotrwały lęk.

Rodzaje nerwic u dzieci:

• Reakcje narządowo - wegetatywno – somatyczne ( lęki nocne, moczenie mimowolne, zaburzenie łaknienia, nawykowe wymioty, wzmożone łaknienie)
• Nerwice z przewagą zaburzeń ruchowych: ( tiki, stereotypie ruchowe);
• Zaburzenia mowy ( jąkanie).

Najważniejsze ze strony dorosłych jest:

• Wykazanie szczerego zainteresowania dzieckiem i przeżywanych przez niego emocji, nazywamy je, gdyż w ten sposób dziecko uczy się nazywać emocje ( widzę , że coś Cię zawstydziło, zdenerwowało, że to jest dla Ciebie trudne, zauważyłam , że nie masz ochoty…, itp.);
• Pokazanie dziecku jak można poradzić sobie z uczuciami trudnymi ( jeżeli coś Cię złości może mi to powiedzieć, narysuj co Cię złości , potargaj kartkę na małe kawałki, idź do toalety i pokrzycz, itp.);
• Kiedy dziecko jest agresywne i atakuje inne dzieci, należy je oddzielić od innych dzieci i uspokoić, porozmawiać o tym co czuje i jak można poradzić sobie następnym razem;
• Nigdy nie moralizujemy, nie obwiniamy, nie porównujemy do innych ;
• Nie zawstydzamy dziecka, tłumacząc przed innymi jego zachowanie;
• Nie wymagajmy od dziecka panowania nad swoimi emocjami, powiedzmy, że rozumiemy jego emocje i znajdziemy dobre rozwiązanie.
• POKAŻMY DZIECKU JAK WAŻNE JEST KONTROLOWANIE EMOCJI – BARDZO WAŻNY JEST NASZ WŁASNY PRZYKŁAD.
• Uczmy dziecko dobrego myślenia o sobie, pokazujmy, co w nim dobre, jakie ma talenty.

DRODZY PAŃSTWO

   To my - rodzice, nauczyciele, terapeuci budujemy w dużej mierze obraz naszego dziecka, obraz z którym pójdzie kiedyś w życie dorosłe i będzie musiało sobie poradzić. Powinniśmy jak najczęściej rozmawiać z dzieckiem w sposób aktywny , czyli słuchając co ma nam do powiedzenia. Starajmy się wychodzić naprzeciw potrzebom i pragnieniom dziecka. W ten sposób okażemy dziecku szacunek i pokażemy, że jest dla nas ważne.

Bibliografia:
Święcicka M., „Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi”. Warszawa 1996 , CMPPP.

Kozłowska A., „Jak pomagać dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego”. Warszawa 1996, Żak Wydawnictwo Akademickie.

Grochulska – Stec., „Reedukacja Dzieci agresywnych”. Warszawa 1982, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne